Υπάρχουν πολλοί διάσημοι σχεδιαστές μόδας, όμως μόνο λίγοι μπορούν να περηφανεύονται ότι η παρουσία τους σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή στο χώρο -πόσο μάλλον όσοι αποτελούν σύμβολα ενός κοινωνικού κινήματος. Η Vivenne Westwood έχει κερδίσει δικαιωματικά μια θέση στο πάνθεον των πλέον εμβληματικών σχεδιαστών και προσωπικοτήτων στο χώρο της μόδας.
Τα πρώτα χρόνια
H Vivienne Isabel Swire γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1941 στην πόλη Glossop του Derbyshire. Ο πατέρας της ήταν τσαγκάρης και η μητέρα της εργαζόταν σε μια τοπική βιοτεχνία επεξεργασίας βαμβακιού. Όταν ήταν 17 ετών, η οικογένεια μετακόμισε στο Middlesex όπου εργάστηκε σε ένα εργοστάσιο πριν γραφτεί σε σχολή για δασκάλες. "Έζησα σε ένα μέρος της χώρας που μεγάλωσε στη Βιομηχανική Επανάσταση. Δεν ήξερα τίποτα για τις γκαλερί, δεν είχα δει ποτέ ένα βιβλίο τέχνης, ούτε είχα πάει ποτέ στο θέατρο", έχει πει η ίδια. Στις αρχές του 1960 είχε ήδη ξεκινήσει μια συμβατική ζωή, όπως αυτή των γονιών της. Είχε παντρευτεί τον Dereck Westwood (σχεδίασε η ίδια το νυφικό για το γάμο της) και είχε αποκτήσει έναν γιο, τον Ben, ενώ ξεκίνησε να εργάζεται ως δασκάλα. Μέχρι που όλα άλλαξαν. Η γνωριμία της με τον Malcolm Mclaren, φοιτητή τέχνης και μελλοντικό μάνατζερ των Sex Pistols την έκανε να τινάξει στον αέρα ό,τι μέχρι τότε θεωρούσε δεδομένο. Με τον Mclaren, απέκτησε άλλον ένα γιο, τον Joseph, ενώ ήρθε σε ακόμα πιο στενή επαφή με την καλλιτεχνική πλευρά της, φτιάχνοντας κοσμήματα αλλά και ρούχα για την ίδια, τον McLaren και το συγκρότημά του.
Το κίνημα της πανκ
Ανυπότακτη, ανατρεπτική και πάντα πρωτοπόρος, η Westwood ξεκίνησε τη δική της επανάσταση στη μόδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν άνοιξε στο 430 της οδού Kings στο Λονδίνο την πρώτη της μπουτίκ, μαζί με τον Malcolm McLaren. Το κατάστημα ονομαζόταν αρχικά Let it Rock, μετά έγινε Too Fast to Live, Too Young to Die, στη συνέχεια Sex και γενικά άλλαξε όνομα πέντε φορές -μια ένδειξη ότι η ίδια το έβλεπε σαν να ένα ζωντανό οργανισμό, σαν κάτι που βρίσκεται σε συνεχή ροή. Σύντομα έγινε σημείο αναφοράς για τους νέους που λάτρευαν το κίνημα της πανκ που είχε μόλις περάσει τον Ατλαντικό και γινόταν γνωστό στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Αγγλία.
Μέσα από τα ρούχα, τα αξεσουάρ και τα άλλα αντικείμενα που ήταν εμπνευσμένα από την υποκουλτούρα της εποχής, αλλά και από τις πρώτες δικές της συλλογές που παρουσίασε στο κατάστημά της, καθόρισε την αισθητική και τους κώδικες του κινήματος αποτυπώνοντας σε όρους μόδας τις αξίες του και την ανάγκη μιας ολόκληρης γενιάς να βρει ένα νέο τρόπο έκφρασης. Το τολμηρό στυλ των ρούχων της, με στοιχεία επηρεασμένα από σαδομαζοχιστικά look αλλά και από παραδοσιακά υλικά, όπως το σκοτσέζικο καρό, έγιναν η αναγνωρίσιμη στολή των πιο προχωρημένων νέων της βρετανικής πρωτεύουσας. Παράλληλα, μαζί με τον McLaren σχεδιάζαν τα iconi T-Shirt των Sex Pistols με τα ιδιοφυή κολάζ από εικόνες της βρετανικής κουλτούρας, όπως η η Βασίλισσα Ελισάβετ με μια παραμάνα περασμένη στα χείλη της, καθιερώνοντας τη γέφυρα που πάντα θα ενώνει τη μουσική με τη μόδα.
Η πρώτη επίδειξη μόδας
Η συλλογή Pirate του 1981 σηματοδότησε τη στροφή της Vivienne Westwood προς μια νέα κατεύθυνση. Οι Sex Pistols είχαν διαλυθεί και το κίνημα της πανκ από περιθωριακό είχε γίνει mainstream, με αποτέλεσμα να μην την εκφράζει πια. Ήταν η πρώτη της κανονική επίδειξη, για μια κολεξιόν γεμάτη ρομαντικά πουκάμισα, baggy παντελόνια και ρούχα σε ασύμμετρη γραμμή που έμειναν στην ιστορία της μόδας και καθιέρωσαν αυτό που σήμερα ονομάζουμε "'80s στυλ”.
Οι επόμενες συλλογές πήγαν το ιδιαίτερο στυλ της ένα βήμα πιο μακριά. Ανέβασε στην πασαρέλα μοντέλα που φορούσα εσώρουχα αντί για ρούχα και δημιούργησε ρούχα με υφάσματα από ανακυκλωμένα υλικά. Η έμπνευση ερχόταν από παντού: από τη τέχνη του Keith Haring και τις παραδοσιακές φορεσιές του Περού μέχρι το Blade Runner και τις νέον πινακίδες στο κέντρο του Τόκιο.
Ανεβάζει στην πασαρέλα όλα τα διάσημα μοντέλα της εποχής, από την (αγαπημένη της) Kate Moss και τη Naomi Campbell μέχρι τη Linda Evangelista και την Carla Bruni, ενώ πολύ συχνά περπατάει και η ίδια στα catwalks. Τα σόου της είναι κάτι παραπάνω από επιδείξεις μόδας -έχουν το καθένα το δικό του κόνσεπτ και είναι πολλές φορές ιδιαίτερα προκλητικά, καθώς τα μοντέλα καλούνται να ανταλλάξουν καυτά φιλιά στο στόμα ή να περπατήσουν κρατώντας καραμπίνες ή και σχεδόν γυμνά από τη μέση και κάτω.
Στα χρόνια που ακολούθησαν η Westwood συνέχισε να κάνει αυτό που ήξερε καλά: να πρωτοπορεί δίνοντας τη δική της ερμηνεία σε στοιχεία του παρελθόντος, όπως ο κορσές (ήταν από τις πρώτες που τον πρότεινε ως ρούχο), οι μεσαιωνικές πανοπλίες ή τα φορέματα εποχής.
Ο έρωτας
Τη εποχή ακριβώς που η καριέρα της απογειωνόταν, η σχέση της με τον McLaren διαλυόταν. "Με ζήλευε υπερβολικά -έλεγε πως είμαι απλά μια μοδίστρα ότι δεν θα γινόμουν σχεδιάστρια εάν δεν είχα γνωρίσει εκείνον”, είχε πει εξηγώντας τους λόγους του χωρισμού τους, το 1982. Το 1993, γνώρισε τον Andreas Kronthaler όταν εκείνος ήταν μαθητής της στο τμήμα Fashion Design της Σχολής Εφαρμοσμένης Τέχνης στη Βιέννη.
Το γεγονός ότι ήταν 25 χρόνια μικρότερός της δεν τους εμπόδισε να εκφράσουν τον αμοιβαίο έρωτά τους και λίγο αργότερα να παντρευτούν.
Σήμερα, 29 χρόνια μετά, το ζευγάρι είναι ακόμα μαζί, ενώ ο Kronthaler σχεδιάζει τις δικές του συλλογές ρούχων για τον οίκο μόδας της συζύγου του, αξιοποιώντας τη συχνά ως μούσα αλλά και μοντέλο του.
Οι τίτλοι τιμής
Το 1992 η Westwood έλαβε από τη Βασίλισσα τον τιμητικό τίλο OBE για την προσφορά της στη μόδα. Όταν οι φωτογράφοι πήγαν να την φωτογραφήσουν μετά την τελετή απονομής έξω από το παλάτι του Μπάκιγχαμ, εκείνη δεν δίστασε να ανασηκώσει τη φούστα της αποκαλύπτοντας ότι δεν φορούσε εσώρουχο. "Άκουσα ότι η Βασίλισσα διασκέδασε ιδιαίτερα με τη φωτογραφία” δήλωσε αργότερα.
Το 2006, ο τίτλος της αναβαθμίστηκε σε Dame. Την ίδια χρονιά, το Πανεπιστήμιο Heriot-Watt της Σκωτίας την τίμησε ως επίτιμη διδάκτορα γα τη συμβολή της στην προώθηση των σκοτσέζικων υφασμάτων.
Η πολιτική δράση
Τα πολιτικά μηνύματα ήταν πάντα παρόντα στις δημιουργίες της και οι ιστορίες που διηγούνταν τα ρούχα της ενέπνεαν για αμφισβήτηση του κατεστημένου κοινωνική δράση. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η σχεδιάστρια αποφάσισε να ασχοληθεί πιο ενεργά με τον ακτιβισμό και να εκμεταλλευτεί τη δημοσιότητά της για να στρέψει τους προβολείς σε σημαντικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η απαγόρευση χρησιμοποιήσης αληθινής γούνας στη βιομηχανία της μόδας και τα πυρηνικά όπλα. Εκτός από το να γράψει συνθήματα στα ρούχα της, συμμετείχε η ίδια σε καμπάνιες, ενώ το 2014 ξύρισε το κεφάλι της θέλοντας να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για το περιβάλλον.
Σήμερα, εξακολουθεί να δημιουργεί και να εμπνέει, έχοντας φανατικές φαν ανάμεσα σε νεαρές fashionistas, όπως η Gigi και η Bella Hadid, αποδεικνύοντας πως ένα αληθινά επαναστατικό πνεύμα δεν γερνάει ποτέ.