Σε καμία λίστα με royal style icons δεν θα βρείτε το όνομα της βασίλισσας Ελισάβετ. Ίσως, γιατί ο "τίτλος" μοιάζει αρκετά περιοριστικός σε σχέση με την πραγματικότητα: η μακροβιότερη βρετανίδα μονάρχης ήταν ατόφιο "Icon", ένας χαρακτηρισμός που περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από τη σχέση της με τη μόδα. Τα looks της θα μπορούσαν να, κι είχαν, χαρακτηριστεί, ως και "βαρετά", η σχέση της με τις τάσεις τυπική (κι υποτυπώδης)– μία βασίλισσα, εξάλλου, δεν θα μπορούσε να ακολουθεί τάσεις, αλλά να τις δημιουργεί – και η επιμονή στις στιλιστικές της επιλογές τόσο ακλόνητη, όσο και η αφοσίωσή της στο Στέμμα και την υπηρεσία της χώρας.
Κι όμως, η Βασίλισσα Ελισάβετ, που έφυγε από τη ζωή στις 8 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 96 ετών, είχε πολύ ξεκάθαρη εικόνα για το πώς ήθελε να δείχνει. Όπως θα δηλώσει ο ιστορικός Michael Pick σε άρθρο του CNN για το power dressing που υιοθέτησε η βρετανίδα μονάρχης, "ο κόσμος θεωρούσε ότι δεν είχε ιδέα από ρούχα, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Ήταν απόλυτα εύστοχη ως προς το τι της ταίριαζε". Ωστόσο, είναι η δήλωση της συντάκτριας μόδας και ειδικής στο royal fashion, Elizabeth Holmes, στο ίδιο άρθρο, που κάνει ξεκάθαρη τη σημασία που έδινε η βασίλισσα στο ντύσιμό της: "Η εικόνα της ήταν τεράστιο κομμάτι της κληρονομιάς της".
Διαβάστε Επίσης
Σε κάθε άρθρο που ο παγκόσμιος Τύπος έχει αφιερώσει στο στιλ της Ελισάβετ υπάρχει η αναφορά στα έντονα, φωτεινά χρώματα, τα οποία εμπιστευόταν (σχεδόν εμμονικά, τα τελευταία χρόνια ιδίως) για τις εμφανίσεις της, μία επιλογή που της εξασφάλισε το παρατσούκλι "Rainbow Queen". Η βασίλισσα ήθελε να ξεχωρίζει μέσα στο πλήθος, και ανάμεσα στα πιο δημοφιλή της quotes θα συναντήσετε κι αυτό στο οποίο φέρεται να έχει δηλώσει: "Δεν μπορώ να φορέσω μπεζ, επειδή κανένας δεν θα γνωρίζει ποια είμαι".
Στην υπηρεσία του στιλ που θα καθιστούσε σαφές το ποια είναι – η Βασίλισσα- ετέθησαν πολλά αξεσουάρ και φυσικά, τα ανυπολόγιστης αξίας κοσμήματά της: με ύψος γύρω στο 1.60 και βάρος μόλις 58 κιλά, η μικροκαμωμένη βασίλισσα θέλησε να τονώσει τη σιλουέτα της μέσα από εντυπωσιακά καπέλα, λαμπερές τιάρες, κομψές τσάντες και τακούνια που είχαν σταθερό ύψος, τις 2 1/4 ίντσες. Δεν ήταν μόνο τα χρώματα, επομένως, και τα – φλοράλ- μοτίβα στα ρούχα της, αλλά και η φιγούρα της με την οποία ήθελε να κάνει εύκολα αναγνωρίσιμη την ταυτότητά της.
Όπως θα δηλώσει η Susanna Cordner, διευθύντρια του αρχείου στο London College of Fashion, στο WWD, αν και το στιλ της Ελισάβετ εξελίχθηκε ελαφρώς μέσα στις δεκαετίες, τα μοτίβα – κλειδιά και οι σιλουέτες παρέμειναν σταθερά και τα ρούχα της σταδιακά έγιναν το μέσο της δημιουργίας και της διατήρησης μίας "σταθερής και εύκολα αναγνωρίσιμης εικόνας" στη δημόσια σφαίρα. "Τα ρούχα της είναι περισσότερο ένα διακριτικό παρά κάτι καινοτόμο. Την κάνουν να εμφανίζεται αμετάβλητη και φωτεινή, και εύκολα διακριτή μέσα σ' ένα πλήθος- ένα βασικό κομμάτι του ρόλου της . Τα ρούχα της οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι είναι η λαμπερή, η εμφανής σπίθα, όπου κι αν βρίσκεται".
Η Cordner σημειώνει και κάτι ακόμα ενδιαφέρον για το στιλ της: "Από τη δεκαετία του '60 και μετά έκανε πολύ ξεκάθαρη την απόσταση ανάμεσα στο προσωπικό της στιλ και τη μόδα της εποχής. Σε μία εποχή που η υπερέκθεση στα μίντια είχε αρχίσει να γίνεται ο κανόνας, εκείνη και η ομάδα της επέλεξαν να επιμείνουν στη συνέπεια. Αντί να διεκδικεί την πρωτοτυπία, επέλεξε να εμφανίζεται ως μία στιβαρή παρουσία η ίδια, σε ένα δημόσιο ρόλο εντελώς ξεχωριστό απ' εκείνον των celebrities, ακόμα και σε μία εποχή που βασίζεται πολύ στην εικόνα".
Το fashion diplomacy πριν ακόμα γίνει "μόδα"
Πολλοί αποδίδουν στη Βασίλισσα Ελισάβετ την καθιέρωση του fashion diplomacy, ή αλλιώς, "διπλωματία της μόδας". Η αλήθεια είναι ότι η Ελισάβετ απλά φαίνεται να συνέχισε μία παράδοση που εγκαθίδρυσαν προγενέστερες της στον θρόνο βασίλισσες, όπως η Ελισάβετ Α' της Αγγλίας, η οποία αξιοποίησε εμβληματικά και συμβολικά χρώματα και διακριτικά στα πορτραίτα της για να περάσει μηνύματα (χαρακτηριστικότερο όλων το Rainbow portrait, του 1600) και η βασίλισσα Βικτωρία, η οποία ήταν μία δεξιοτέχνης image maker. Η προ-προγιαγιά της Ελισάβετ Β' του Ηνωμένου Βασιλείου έκανε εκτενή χρήση των χρωματικών συμβολισμών και στήριζε με τις επιλογές της τις παραδοσιακές τεχνικές, τα υφάσματα και τα σχέδια των Βρετανών παραγωγών, ενσωμάτωνε στις εμφανίσεις της δώρα που δεχόταν και είχε τη συνήθεια να δανείζει από τη γκαρνταρόμπα της και τη συλλογή της με κοσμήματα και τιάρες κομμάτια στις κόρες, τις νύφες και τις εγγονές της. Την ίδια ακριβώς "γραμμή διπλωματίας" ακολούθησε και η Ελισάβετ που με μελετημένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια οργάνωση κατάφερε να συντονίσει την παράδοση, τον ρόλο της και την υστεροφημία της με την εμφάνισή της.
Με τέτοια ισχυρά μαθήματα "διπλωματίας" και ένα πολύ ξαφνικό call- to- action, όταν σε ηλικία 25 χρονών κλήθηκε να φορέσει το Στέμμα, η Ελισάβετ δεν άργησε να αντιληφθεί τη δύναμη και τη σημασία των εμφανίσεων της. Κι έτσι, δεν έχασε ευκαιρία να τις αξιοποιήσει για να περάσει κάθε φορά ένα μήνυμα φιλίας, ισχύς, αξιοπιστίας, σταθερότητας και σιγουριάς.
Η αρχή του "στρατηγικού ντυσίματος" έγινε το 1953 με το φόρεμα που η Βασίλισσα Ελισάβετ Β' φόρεσε για τη τελετή της στέψης της, μία ιβουάρ σατέν βραδινή δημιουργία, σε σχέδιο του στενού της συνεργάτη couturier Norman Hartnell, πάνω στο οποίο ήταν κεντημένα φλοράλ μοτίβα τα οποία αντιπροσώπευαν λουλούδια και φυτά από τις χώρες της Κοινοπολιτείας όπως τα αγγλικά τριαντάφυλλα, τα σκοτσέζικα γαϊδουράγκαθα, τα ουαλικά πράσα, τα ιρλανδικά τριφύλλια, τα καναδικά φύλλα σφενδάμου, τις νεοζηλανδέζικες φτέρες, το πακιστανικό σιτάρι, την αυστραλιανή ακακία και την νοτιοαφρικανική πρωτέα. Το φόρεμα της Στέψης θα μείνει στην ιστορία ως ένα παράδειγμα "εξαίρετης βρετανικής εξωτερικής πολιτικής" (χαρακτηρισμός που του απέδωσε ο Daniel Conway, καθηγητή διεθνών σχέσεων, το 2016).
Διαβάστε Επίσης
Η συνέχεια δεν θα είναι καθόλου διαφορετική: το 1957 θα εμφανιστεί σε επίσημο δείπνο στον Καναδά φορώντας φόρεμα κεντημένο με το εθνικό σύμβολο της χώρας, το φύλλο σφενδάμου, το 1983 θα συνοδεύσει τη Nancy Reagan σε κονσέρτο στη Καλιφόρνια φορώντας βραδινό φόρεμα με κεντημένες της παπαρούνες της Καλιφόρνιας, ενώ το 2011 θα πραγματοποιήσει την πρώτη επίσκεψη Βρετανού μονάρχη στην Ιρλανδία ντυμένη με φόρεμα και παλτό στο εθνικό χρώμα της χώρας, το πράσινο.
Παρακολουθώντας, βεβαίως, την εξέλιξη του στιλ της μέσα στα χρόνια θα διαπιστώσει κανείς ότι οι παστέλ αποχρώσεις, όπως το ροζ, το ροδακινί, το λιλά, το παλ κίτρινο ή το γαλάζιο, ήταν ανάμεσα στις επιλογές της, ενώ τα βραδινά της φορέματα ήταν συχνά πολύ πληθωρικά, λαμπερά και εντυπωσιακά. Τα τελευταία χρόνια, σε μεγαλύτερη ηλικία πια, οι αποχρώσεις στα ρούχα της άρχισαν να γίνονται πιο έντονες και φωτεινές, τα καναρινί κίτρινα και τα έντονα πορτοκαλί αποτελούν χαρακτηριστικές επιλογές αυτής της περιόδου, οι σιλουέτες πιο σύγχρονες, οι μονοχρωμίες τακτικές, και πολλοί θεωρούν ότι είναι χάρη στη στενή της συνεργάτη, την υπεύθυνη για τη γκαρνταρόμπα της από το 2002, την Angela Kelly, που η βασίλισσα ανέβασε την ένταση στα looks της. Όπως, μάλιστα, θα αποκαλύψει στο WWD, η στιλίστρια Isabel Spearman, ήταν η Kelly που έπεισε τη Βασίλισσα ότι "τα χρώματα θα την κάνουν να δείχνει νεότερη, πιο φωτεινή και πιο ζωντανή. Επίσης, ότι τα χρώματα βοηθούν στο να βγει καλύτερη μια φωτογραφία". Ωστόσο, καμία τέτοια συμβουλή δεν θα μπορούσε να βρει γόνιμο έδαφος αν δεν έβρισκε σύμφωνη τη βασίλισσα, όπως θα πει ο σχεδιαστής Stewart Parvin, που σχεδίαζε ρούχα για την Ελισάβετ τα τελευταία χρόνια. "Ξέρει πολύ καλά τι της ταιριάζει, δεν φοβάται τα χρώματα και θέλει να ξεχωρίζει".
Ομάδα που κερδίζει…
Για να επιτύχει αυτή τη σταθερότητα στο στιλ της, η Βασίλισσα Ελισάβετ είχε φροντίσει ώστε να παραμένει σταθερή και στους συνεργάτες της (όλοι, βεβαίως, Βρετανοί). Ο Norman Hartnell – που σχεδίασε το νυφικό και το φόρεμα της Στέψης – και ο Hardy Amies ήταν δυο couturiers που εμπιστευόταν από τα πρώτα χρόνια της βασιλείας της, ενώ στην ομάδα της προστέθηκε αργότερα ο Λονδρέζος Stewart Parvin και η στιλίστρια/ σχεδιάστρια Angela Kelly, που έγινε το δεξί της χέρι για περισσότερες από δυο δεκαετίας (φημολογείται, μάλιστα, ότι είναι η ίδια που επιμελήθηκε και την εμφάνιση της σορού της), ενώ οι τσάντες της, μια συλλογή που μετράει πάνω από 200, ήταν από το brand Launer London.
Η κληρονομία
Η βασίλισσα Ελισάβετ δεν αφήνει μόνο μια παρακαταθήκη – και τα πολύτιμα κοσμήματά της, ιδίως τις καρφίτσες της, που μοιράστηκαν τα δικά τους μηνύματα μέσα στο στρατηγικό της power dressing- στις γυναίκες – μέλη της βασιλικής οικογένειας, ιδίως την Καμίλα και την Kate που έχουν senior ρόλους. Ήδη, η νέα Πριγκίπισσα της Ουαλίας έχει περάσει με άριστα το τεστ του fashion diplomacy. Αφήνει μια γενικότερη κληρονομία στη μόδα, αυτή που λέει ότι αν θες να είσαι ο εαυτός σου, και ο ρόλος σου, οφείλεις να στηρίζεις και να υποστηρίζεις τις (στιλισικές) επιλογές σου. Κι αν θες να ξεχωρίσει ως "είδωλο", σίγουρα θα πρέπει να βρεις τη "στολή" σου.