"Ο βασιλιάς επέστρεψε" γράφουν πολλά από τα ενθουσιώδη σχόλια που μοιράστηκαν στα social media λίγες ώρες αφού είχε παρουσιαστεί η Maison Margiela 2024 Artisanal συλλογή από τον John Galliano στη Γέφυρα Αλεξάντρ III στις όχθες του Σηκουάνα. Μόνο που ο βασιλιάς δεν έφυγε ποτέ. Ακόμα και μετά από εκείνα τα αντισημιτικά σχόλια που του στοίχισαν τη θέση του ως creative director του οίκου Dior, το 2011, και ουσιαστικά ανέκοψαν τον μεγάλο του θρίαμβο ως couturier στο Παρίσι, ο Galliano επέστρεψε στη μόδα. Μετά από δυο χρόνια "εξορίας" (όπως την περιγράφει με τα δικά του λόγια), ο σχεδιαστής από το 2014 έχει αναλάβει καλλιτεχνικός διευθυντής του Maison Margiela.
Η επιστροφή δεν ήταν ένας δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα για το αγαπημένο και τρομερό παιδί της Υψηλής Ραπτικής. Το ντεμπέιτ για το αν πρέπει να διαχωρίζουμε το ταλέντο και τα εξαιρετικά επιτεύγματα από την προσωπικότητα και τις απόψεις ενός αμφιλεγόμενου δημιουργού, συνόδευσε και την επαναφορά του John Galliano, ο οποίος στο μεταξύ φρόντισε με κάθε τρόπο να δηλώσει τη μετάνοια του και να ζητήσει εξιλέωση. Το συγχωροχάρτι της Anti-Defamation League, της διεθνούς εβραϊκής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που εργάζεται για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, αναφέρει ότι "ο κύριος Galliano εργάστηκε σκληρά για να αλλάξει την κοσμοθεωρία του και αφιέρωσε σημαντικό χρόνο για να κάνει έρευνα, να διαβάσει και να κατανοήσει τα δεινά που προκύπτουν από τον αντισημιτισμό και τη μισαλλοδοξίας". Ο John Gallianο, ήδη από τα χρόνια της "εξορία" του, είχε επιβεβαιώσει την αλλαγή του, η οποία, βεβαίως, ξεκίνησε παράλληλα με την προσπάθειά του να απαλλαγεί από τους δαίμονες που εξαρχής τον οδήγησαν στην πτώση: τις εξαρτήσεις του. "Ήταν το ποτό που μιλούσε", θα δηλώσει πολλές φορές αργότερα ο Galliano και παράλληλα, μέσα από τις μετέπειτα αφηγήσεις του, θα αναφερθεί στην πίεση του να πρέπει να είσαι δημιουργικός (και παράλληλα, αποδοτικός) στο υψηλότερο επίπεδο της Couture.
Ο John Galliano, ήρεμα και αφοσιωμένα, από το 2014 δημιουργεί Couture συλλογές για τον Maison Margiela, έναν οίκο που φέρει τη "βαριά" και επιδραστική σφραγίδα του ιδρυτή του, Martin Margiela. Και αυτός ο οίκος μοιάζει τελικά να λειτούργησε σαν το απανέμι του Galliano. Μέχρι και εκείνο το βράδυ, της πρώτης πανσελήνου του έτους, που όσοι βρέθηκαν στη Γέφυρα Αλεξάντρ III στο Παρίσι, περιγράφουν ως κάτι συγκλονιστικό, ένα show που θα μείνει στην ιστορία, θα διδάσκεται στις σχολές, θα εκτεθεί σε μουσεία, και θα αλλάξει την Couture για πάντα. "Επιτέλους, η ΜΟΔΑ", θα γράψει ο Alessandro Dell Acqua, και θα συμφωνήσουν μαζί του και άλλοι σχεδιαστές όπως ο Marc Jacobs και ο Walter Chiapponi, η Naomi Campbell θα σχολιάσει "Galliano για πάντα!", ενώ πολλοί άλλοι σχολιαστές θα δηλώσουν ότι έβαλαν τα κλάματα παρακολουθώντας το show. Σε κάθε γωνιά των κοινωνικών δικτύων και του διαδικτύου υπάρχουν επιφωνήματα θαυμασμού, και δάκρυα χαράς, για τον John Galliano με αφορμή τη Maison Margiela 2024 Artisanal.
Ο Galliano γεννήθηκε για να κάνει Haute Couture
Δέκα χρόνια στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Maison Margiela και η στιγμή για τον Galliano να υπενθυμίσει στον κόσμο της μόδας ποιος είναι (ή μάλλον, ότι είναι ακόμα εδώ), ήρθε στο "κλείσιμο" της πρόσφατης Εβδομάδας Μόδας Υψηλής Ραπτικής. Τέτοιου είδους δημιουργικά "ξεσπάσματα", ωστόσο, χαρακτήρισαν συνολικά την καριέρα του: η φήμη του Galliano ώς ένα εξαιρετικό ταλέντο της μόδας εκτινάχθηκε κυριολεκτικά μέσα σε λίγα 24 ώρα από τη στιγμή που παρουσίασε την πρώτη του συλλογή, τη συλλογή αποφοίτησής του από τη σχολή Saint Martins στο Λονδίνο, που είχε τον τίτλο "Les Incroyables" και πηγή έμπνευσης το αντισυμβατικό στιλ των μελών της αριστοκρατικής υποκουλτούρας "Incroyables and merveilleuses" στη διάρκεια της Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Παρά την πολύ άμεση αναγνώριση του ταλέντου, ο Galliano δυσκολεύτηκε να δημιουργήσει επικερδείς συλλογές για το ομώνυμο brand του, αναζητώντας διαρκώς χρηματοδότηση. Η πίστη στο απίστευτο ταλέντο του, όμως, που επεδείκνυαν οι υποστηρικτές του, δεν άφησαν το όνομά του να "σβήσει". Για την ακρίβεια, του άνοιξαν τις πόρτες για την υψηλή ραπτική. Με διαμεσολαβητές τους Andre Leon Talley και Anna Wintour, ο John Galliano γνωρίζει τη Πορτογαλλίδα σοσιαλιτέ São Schlumberger, η οποία θα του παραχωρήσει το μέγαρο της του 17ου αιώνα στο Παρίσι για να παρουσιάσει μία από τις πιο επιδραστικές κολεξιόν στην ιστορία της μόδας, τη συλλογή Φ/Χ '94, με έμπνευση από τις Ιαπωνικές τέχνες, την περίφημη"Japonisme" collection). Η συλλογή δημιουργήθηκε με ελάχιστους πόρους, και όπως θα αποκαλύψει κάποια στιγμή ο Galliano, το μαύρο χρώμα που επικράτησε στη συλλογή ήταν από ανάγκη και όχι αποκλειστικά από επιλογή: γιατί στη διάθεσή του ένα συγκεκριμένο τόπι υφάσματος. "Εφτιαξα τα ρούχα από μαύρο σατέν κρεπ διπλής όψης, γιατί ήταν φτηνό και μπορούσα να χρησιμοποιήσω και τη ματ και τη λαμπερή πλευρά ώστε να δημιουργήσω την εντύπωση ότι υπήρχαν πολλά περισσότερα εκεί για να δει κανείς", θα πει ο Galliano σε συνέντευξή του το 2003.
Ο John Galliano θα δημιουργήσει και άλλες συλλογές- αναφοράς, όπως την "Princess Lucretia" Α/Κ'24 και την "Pin-Up" Α/Κ'95 και φυσικά, την Couture συλλογή A/K'96 για τον Givenchy, όταν πλέον γράφει ιστορία ως ο πρώτος Βρετανός σχεδιαστής που ανέλαβε επικεφαλής γαλλικού οίκου Υψηλής Ραπτικής. Και ύστερα ήρθε ο Dior. H περίοδος του Galliano στον Dior έχει χαρακτηριστεί από κριτικούς "ως μία που δεν μπορεί να επαναληφθεί", με κάθε συλλογή να αποτελεί ένα μοναδικό μείγμα ιστορικών αναφορών και ποπ στοιχείων, μυθολογίας και υπερθεάματος, μόδας και φαντασμαγορίας, μοναδικών τεχνικών. Ο John Galliano από το ξεκίνημά του έκανε ξεκάθαρο ότι τον ενδιέφερε η δημιουργικότητα (έναντι της φορεσιμότητας) – γι' αυτό, εξάλλου, δεν τα κατάφερε τόσο καλά στις RTW συλλογές όσο στις haute couture. Εκεί, δηλαδή, που ο οίκος Dior του παρείχε όλα τα μέσα για να μεγαλουργήσει. Και μεγαλούργησε. Μέχρι που το 2011, μπήκε μια τελεία.
Ο John Galliano ξαναγράφει ιστορία με τη Maison Margiela's 2024 Artisanal
Και να που ο Galliano κάνει ξανά αυτό που ξέρει καλύτερα: να απογειώνει το συναίσθημα. Η Maison Margiela 2024 Artisanal (όπου artisanal είναι ο όρος που χρησιμοποιεί ο οίκος για να περιγράψει τις haute couture συλλογές του) δεν είναι απλά ένα δείγμα της άριστης τεχνικής του Galliano, κανείς, εξάλλου, δεν θα περίμενε κάτι λιγότερο από τον σχεδιαστή που τολμούσε συχνά να ξεπερνά τα όρια της τεχνικής του (κάποιες φορές, μάλιστα, έχοντας στη διάθεσή του ελάχιστα μέσα), αλλά μία ολόκληρη σπουδή πάνω στο τι οφείλει να εκπροσωπεί η haute couture. Την υψηλή ραπτική σαφώς, αλλά και το συναίσθημα.
To show του Galliano ήταν στην πραγματικότητα μια περφόρμανς. Ο χώρος που φιλοξενήθηκε το show ήταν διαμορφωμένος έτσι ώστε να θυμίζει παριζιάνικο καταγώγιο και ξεκίνησε με μία live ερμηνεία του "Now I Don't Need Your Love" από τον Lucky Love, τον οποίο συνόδευε μία χορωδία gospel. Της έναρξης του catwalk, προηγήθηκε (στο livestreaming) η προβολή ενός ασπρόμαυρου ατμοσφαιρικού φιλμ, ως μία ακόμα προσθήκη τέχνης, της 7ης, στο πολυσύνθετο πρότζεκτ, και "ο περίπατος στο υπογάστριο του Παρισιού", όπως περιγράφει το concept ο δημιουργός του, είναι έτοιμο να ξεκινήσει.
Υπό το φως τη πανσελήνου, τα μοντέλα της Maison Margiela 2024 Artisanal εισβάλουν στην υπόγεια διάβαση της Γέφυρα Αλεξάντρ III με performative διάθεση: δεν είναι απλά μοντέλα που παρουσιάζουν ρούχα, ερμηνεύουν ρόλους. Οι καταραμένοι ποιητές, οι χορεύτριες των καμπαρέ, οι ξεπεσμένες αριστοκράτισσες, οι τυχοδιώκτες και οι επαίτες. Η κίνησή τους και η έκφρασή τους συνεργάζονται άψογα με τις theatrical δημιουργίες και το εντυπωσιακό μακιγιάζ της Dame Pat McGrath, που έχει μεταμορφώσει τα πρόσωπα σε πορσελάνινες επιφάνειες, και μία συναρπαστική ιστορία, γεμάτη ζωή και ενέργεια παρ' ότι στα σκοτάδια, ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια ενός έκπληκτου κοινού. Εκείνου που στο τέλος θα σηκωθεί ενθουσιασμένο για να φωνάξει δυνατά "μπράβο" και να χειροκροτήσει τον εμπνευστή του, ο οποίος ωστόσο φρόντισε να μείνει κρυμμένος πίσω από τις κουρτίνες.
Πολλοί αναζητούν σήμερα, στον απόηχο, τους λόγους που αυτό το show θα μείνει στη ιστορία, συζητούν για την επιδραστικότητά του. Ο John Galliano δεν ξεχώρισε ποτέ για τη "φορέσιμη μόδα" του, μεγαλούργησε ακριβώς για τους αντίθετους λόγους. Ούτε μ' αυτή τη συλλογή μπορεί να πει κανείς με την πρώτη ματιά ότι θα μπορούσε να φορεθεί (αν τη "σπάσει" κανείς στα επιμέρους, βεβαίως, σίγουρα θα βρει κομμάτια και αξεσουάρ εξαιρετικής couture), όμως αυτή είναι μια συλλογή που συλλογή εμπνέει, μία συλλογή που συγκινεί. Και αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη της επιτυχία: επανατροφοδοτεί το ενδιαφέρον και τη λαχτάρα για τη μόδα. Αυτή που πρέπει να έχει κάτι να σε εκπλήξει, κάτι να σου πει, και σου χαρίζει όλα εκείνα τα ερεθίσματα που σου διδάσκουν ότι μόδα δεν είναι μόνο τα ωραία ρούχα, είναι τα ωραία ρούχα που έχουν ψυχή. Και ο Galliano ξέρει πώς να τους τη δώσει.
*Αν υπάρχει κάποια συλλογή που πραγματικά θα μπορούσε να τραντάξει το συμπαγές οικοδόμημα της "ήσυχης πολυτέλειας" (κοινώς, τη μόδας που θέλει να μπορεί να πουλήσει και να φορεθεί), ή έστω να ανάψει τη θρυαλλίδα, είναι η Maison Margiela 2024 Artisanal του John Galliano.
