Ας ξεκινήσουμε με μία γενική παρατήρηση για τα shows και τις κολεξιόν του Demna Gvasalia για τον οίκο Balenciaga: αποτελούν συνήθως ένα συναρπαστικό mind game. O ίδιος ο σχεδιαστής, θα τα χαρακτηρίσει "state of mind", και με έναυσμα την τωρινή κολεξιόν του, μας παραχωρεί το δικαίωμα να επιλέξουμε όποιο emoticon θέλουμε για να περιγράψουμε την "τρέχουσα ψυχική κατάσταση" μετά από κάθε επόμενο show του. Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή… Ο οίκος Balenciaga παρουσίασε στο Παρίσι, νωρίς την Κυριακή 2/10, τη συλλογή του για την Άνοιξη – Καλοκαίρι 2023 γεννώντας προσδοκίες γι' αυτό που έρχεται ήδη με τον τίτλο της επίδειξης, "The Mud Show", και την πρωτότυπη πρόσκληση, ένα χαμένο πορτοφόλι που με ανάρτησή του (ο οίκος) στα social media ζητούσε να επιστραφεί στο σημείο διεξαγωγής του show.
Εν τω μεταξύ, όσο προετοιμασμένος κι αν είναι κανείς για το ό,τι αυτό που θα παρακολουθήσει δεν έχει καμία σχέση με συμβατική πασαρέλα, το στοιχείο της έκπληξης δεν μοιάζει να εξασθενεί σεζόν τη σεζόν, κολεξιόν την κολεξιόν, το αντίθετο μάλιστα, ενώ το επίπεδο της πολλαπλής ανάγνωσης με το οποίο ο καλλιτεχνικός διευθυντής μοιάζει να πλαισιώνει τις συλλογές του διαρκώς ενισχύεται. Μία ματιά στα σχόλια των χρηστών στα social media πριν και μετά από κάθε show του Balenciaga και σύντομα αντιλαμβάνεται κανείς την αφοσίωση και τον ενθουσιασμό του κοινού στο "προφητικό", "δυστοπικό", "ιδιοφυές" – για να χρησιμοποιήσουμε κάποια από τα πιο δημοφιλή σχόλια- σύμπαν που έχει δημιουργήσει ο Gvasalia.
Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε πολλά για τα σημαινόμενα κάτω από τους τόνους λάσπης με τους οποίους έστρωσε την πασαρέλα του ένας από τους πιο ταλαντούχους σχεδιαστές της γενιάς του- από τα διαμάντια που ανακαλύπτει κανείς στις λάσπες, τις μνήμες πολέμου, τα σεληνιακά τοπία του μέλλοντος μέχρι τη "λάσπη" που μπορεί να δέχεται κανείς ως κριτική-, αλλά το φρένο σ' όλες τις πιθανές ερμηνείες βάζει ο ίδιος ο Gvasalia. Στο σημείωμα που συνοδεύει την παρουσίαση της Balenciaga SS'23 γίνεται εξαιρετικά ξεκάθαρος για το τι εκπροσωπεί η μόδα που κάνει – ή τουλάχιστον στο τι θέλει στο εξής να εκπροσωπεί – και ποια η σημασία της λάσπης στο τωρινό show του:
"Απεχθάνομαι τα κουτάκια και τις ταμπέλες. Και μισώ να μου βάζουν ταμπέλες και να με κλείνουν σε κουτάκια. Η κοινωνία, το διαδίκτυο και ο κόσμος γενικά αρέσκεται στο να το κάνει, γιατί έτσι αισθάνεται ασφαλής.
Πρέπει κάποιος να έχει επιμονή και κουράγιο για να κατακτήσει την ταυτότητα του και να καταλάβει πραγματικά ποιος είναι. Η κάθε μέρα γίνεται ένα πεδίο μάχης για να υπερασπιστεί την ταυτότητα που τον κάνει μοναδικό. Κι όσο πιο πολύ προσπαθεί κανείς να είναι ο εαυτός του, τόσο πιο μεγάλη η μπουνιά που τρώει στο πρόσωπό του. Αλλά πόσο σπουδαίο είναι να είναι κανείς διαφορετικός από τον άλλο; Η πρόκληση είναι να σηκωθείς και να συνεχίσεις να βαδίζεις προς τον πραγματικό σου εαυτό αφού έχεις δεχτεί τα χτυπήματα κι έχεις πέσει κάτω.
Η μόδα αγαπά τα κουτάκια και τις ταμπέλες περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο. Πολυτελές, όχι πολυτελές, street, couture, καλό, κακό, χτυπητό, viral, όλα τα ίδια, ποιος νοιάζεται; Βάζοντας την πολυτελή μόδα στο κουτάκι της εκλεπτυσμένης, αποκλειστικής και εμφανώς ακριβής, είναι κάτι περιοριστικό και παρωχημένο. Η ατομικότητα στη μόδα υποβαθμίζεται σε ψευδο-τάσεις οι οποίες υποδεικνύονται από stories κάποιων σταρ της εποχής.
Αποφάσισα ότι δεν πρόκειται να δίνω στο εξής καμία εξήγηση για τις συλλογές μου και να εξηγώ με λόγια τα σχέδιά μου, αλλά να εκφράζω μία ψυχική κατάσταση (state of mind). Η μόδα είναι μία εικαστική τέχνη και το μόνο που χρειάζεται είναι να ιδωθεί μέσα από τα μάτια κάποιου. Η μόδα στην καλύτερη περίπτωση δεν χρειάζεται ένα story για να πουληθεί σε κάποιον. Είτε σου αρέσει είτε όχι.
Το σετ γι' αυτό το show αποτελεί μια μεταφορά για το σκάψιμο που απαιτεί η αλήθεια και το να παραμένουμε προσγειωμένοι στη γη. Ας αφήσουμε τον καθένα να είναι αυτό που είναι και ας κάνουμε έρωτα όχι πόλεμο".
Αφοπλιστικός; Εντελώς! Η μόδα του Demva Gvasalia για τον οίκο Balenciaga δεν εκπροσωπεί τίποτα περισσότερο από τον ίδιο την τον εαυτό και το νόημα κάθε φορά (θα) καταλήγει στο ίδιο απλό συμπέρασμα: μου άρεσε, δε μου άρεσε. Κάθε επιπλέον ερμηνεία εναπόκειται στη διαφορετική κρίση/ αντίληψη/ συναίσθημα του καθενός.
Τι είδαμε στο show Balenciaga; (η δική μου ερμηνεία)
Κατ' αρχάς, τον Kanye West, πλέον γνωστό ως YE, να ανοίγει το show φορώντας ένα ογκώδες utilitarian jacket με τυπωμένη τη λέξη security, το οποίο θα ζήλευε κάθε επικεφαλής ομάδας SWAT [ σ.σ. Αν πάρουμε σοβαρά την άποψη ότι ο Gvasalia αρέσκεται στο τρολάρισμα, η συμμετοχή του West θα μπορούσε να είναι κι ένα inside joke στη "μούσα" του οίκου, Kim Kardashian]. Ακολούθως, εμφανίζεται να διασχίζει τις λάσπες ένα group από μοντέλα που φορούν running shorts με zip up hoodies (σ.σ. η προσθήκη ενός αυτοκόλλητου ενεργειακής κλάσης σαν αυτά που συναντάμε σε ψυγεία απλά έκανε πιο διασκεδαστικό το αποτέλεσμα, ενώ θα ακολουθήσει ανάλογη "διακόσμηση" και σε άλλες hoodies, όπως αυτή ενός post it σε θέση τσέπης), ή φορούν runnig shorts με παραφουσκωμένα aviator jackets, αθλητικά για τρέξιμο και κρατούν ως αξεσουάρ ένα (σχεδόν τρομακτικό στη όψη) teddy bear τσαντάκι, σε μια σειρά από looks τα οποία μοιάζει να καλύπτουν το κομμάτι της sporty πρόταση της συλλογής.
Παράλληλα, στο runway κάνουν την εμφάνισή τους bikercore δερμάτινα σύνολα, σε μαύρο και σε (επεξεργασμένο για να μοιάζει λερωμένο) λευκό, ενώ πολλοί θεατές αναρωτήθηκαν τι μπορεί να σημαίνει (ό,τι θες, θα ήταν σήμερα η απάντηση του Gvasalia) η παρουσία του μάρσιπου σε επόμενα looks, στα οποία φαρδιά σκισμένα (και "λασπωμένα") τζιν συνδυάζονται με ευρύχωρα bomber jackets. Σημειώστε, επίσης, ότι μέσα στον μάρσιπο οι (άντρες) μοντέλα κουβαλούσαν κούκλες μωρά (τα Balenciaga babies, όπως τα βάφτισε το κοινό των social) και φορούσαν μπαλαρίνες (ναι, τις κλασικές γυναικείες, με το διακριτικό φιογκάκι).
Το αξεσουάρ, ωστόσο, που θα κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση σ' αυτή τη συλλογή, είναι η τσάντα που έχει φορεθεί ως μανίκι και στην πρώτη της εμφάνιση στην πασαρέλα συνοδεύει ένα casual look που ολοκληρώνεται από ένα άκαμπτο μποά. Ακολουθούν και άλλοι μάρσιποι, σε looks που συνδυάζουν utilitarian jackets και καμπαρντίνες, ενώ η σειρά κλείνει μ' ένα ακόμα outfit που συμπληρώνεται από το ιδιαίτερο μποά – το οποίο θα μπορούσε να διακοσμεί κι ένα παιδικό δωμάτιο αφού θυμίζει λίγο τα σπιράλ δραστηριοτήτων που τυλίγονται στις μπάρες τις κούνιας ή των καροτσιών.
Η συνέχεια ανήκει σε μία ακόμα τολμηρή πρόταση από τον σχεδιαστή: τα φαρδιά, χαμηλοκάβαλα τζιν, αυτά μέσα από τα οποία η street κουλτούρα επιτρέπει να διακρίνεται το λάστιχο από το εσώρουχο – τα sagging pants που έκαναν μόδα οι skaters και οι hip- hoppers στα 90s, με άλλα λόγια- έρχονται φορεμένα με πολύ φαρδιές ζώνες και κορσέ τοπ. Η αυθεντική αρρενωπότητα δεν έχει τίποτα να φοβηθεί θα μπορούσε να είναι εδώ το συμφραζόμενο, και ήδη οι μάρσιποι, οι μπαλαρίνες, και τα ανδρικά sporty σύνολα σε ροζ χρώμα, έχουν δώσει το στίγμα.
Εν τω μεταξύ, σε εντελώς ανεστραμμένους ρόλους, το tailoring, όπως αυτό εμφανίζεται μέσα από άνετες παντελόνες συνδυασμένες με εφαρμοστά ζιβάγκο μοιάζει να αφορά κυρίως το ντύσιμο των γυναικών της πασαρέλας, ενώ το τρικ με το λάστιχο από το εσώρουχο που προεξέχει μέσα από τα κομψά tailored παντελόνια δεν μπορεί παρά να υποδαυλίζει τη πατριαρχική φύση του corporal dressing. Φυσικά, από την πρόταση της συλλογής για μοντέρνο power dressing δεν απουσιάζουν τα overized κοστούμια, τα οποία μάλιστα δείχνουν να αψηφούν τον κανόνα του "αψεγάδιαστου" αφού εμφανίζονται είτε με το εφέ της "βρώμας" είτε με ανολοκλήρωτες ραφές στα μανίκια και ξεφτισμένα τελειώματα στα μπατζάκια.
Η συνέχεια θα μπορούσε να θεωρηθεί και πέρασμα σε ένα πιο evening ντύσιμο με άνδρες μοντέλα να εμφανίζονται φορώντας φαρδιά σκισμένα τζιν με φαρδιές ζώνες και λαμπερά mesh top (αργότερα, θα έρθει και το combo με fishnet τοπ). Για τις κυρίες, η ίδια πρόταση, για λίγο πιο formal ντύσιμο, έρχεται μέσα από μάξι πλισέ φορέματα με κάπες που τα τελειώματα τους σέρνονται κυριολεκτικά μέσα στη λάσπη εξασφαλίζοντας τους ένα ντεγκραντέ φινίρισμα. Στην ίδια σειρά συναντάμε επίσης ένα μάξι slim – fit φόρεμα με prints που θυμίζουν τα σημάδια της κιμωλία που αφήνουν οι ραφτάδες πάνω στα υφάσματα, ένα λαμέ αέρινο ασύμμετρο φόρεμα με κάπα, εφαρμοστά μάξι φορέματα που καταλήγουν mermaid και άλλα και δυο με wrap εφέ- δεσίματα μπροστά στον κορμό. Εδώ τα μοντέλα φοράνε πλατφόρμες αλλά ούτε αυτές είναι αρκετές για να κρατήσουν τη λάσπη μακριά από τα πολύτιμα φορέματά τους.
To show επιστρέφει σε πιο casual ύφος με τη σιλουέτα των ντένιμ και των cargo pants να διακυβεύεται: τα bottoms της σειράς θα μπορούσαν να είναι παντελόνια ή και φούστες, αφού τα βαθιά σκισίματα μπρος και πίσω μοιάζει να αμφισβητούν και τα δυο, και να δημιουργούν μια νέα σιλουέτα. Σκεφτείτε το κάπως σαν να πήρατε ένα φαρδύ παντελόνι και να κόψατε από άκρη σ' άκρη το εσωτερικό του μέρος, του καβάλου. Στην ίδια σειρά κάνει την εμφάνισή του και ένα ενδιαφέρον ζευγάρι παπούτσια από τη νέα συλλογή: τα clogs που μιμούνται άψογα το σχήμα των παραδοσιακών Ολλανδικών ξύλινων σαμπό και ο Gvasalia έχει φροντίσει πολλά απ' αυτά να τα στολίσει με στρασάκια. Σημειώστε, επίσης, ότι κάπου εδώ συναντάμε και το clutch που παραπέμπει σε τσαλακωμένη συσκευασία από πατατάκια [ μάλιστα, τα αγαπημένα του σχεδιαστής, τα Lay's!].
Στο τέλος του show έρχονται κι άλλα βραδινά φορέματα – σαν να μην έχει τελικά καμία σημασία η σειρά τους μέσα στο show, όπως εξάλλου και το πως, πότε και που θα μπορούσαν να φορεθούν- κεντημένα με sequin και σε κλασικές σιλουέτες- ανάμεσά τους κι ένα μάξι neon πλεκτό φόρεμα, ωστόσο η έκπληξη ανήκει στο final look: ένα δερμάτινο μάξι φόρεμα φτιαγμένο από απομεινάρια δερμάτινων τσαντών Balenciaga.
